Trên các phương tiện truyền thông, khi nào các thanh niên tụ tập, hội hè đều hát vang bài hát này, trong đó có câu: “ Đừng hỏi tổ quốc đã làm gì cho ta, mà hãy hỏi ta đã làm gì cho tổ quốc hôm nay...” Thật ra câu này lấy từ : “ Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country” mà tổng thống Mỹ John F. Kenedy đã đọc trong bài diễn văn nhậm chức năm 1961, và phải dịch đúng nghĩa chữ “can do” là “có thể làm”, chứ không phải “đã làm”...
Thôi thì cứ lấy câu trong bài nhạc của Vũ Hoàng mà tản mạn vậy!
“Đừng hỏi tổ quốc đã làm gì cho ta, mà hãy hỏi ta đã làm gì cho tổ quốc hôm nay?” Tổ quốc là gì? Tổ quốc là đất nước, là giang san. Vậy tổ quốc sao có thể làm gì cho ta? Tôi đang sống tại miền trung, mảnh đất này của tổ quốc tôi vốn là của Chiêm Thành, các chúa Nguyễn đã dần dần đánh chiếm, để tạo nên một diện mạo hôm nay. Vậy chính các chúa Nguyễn đã gầy dựng nên tổ quốc, mở rộng đất nước đến như vậy! Tôi đang sống trên quê hương tôi, tôi phải biết ơn các chúa Nguyễn, và phải tự hỏi rằng, mình đã làm gì cho các minh triều đó chứ. Và thực tế chúng ta không những đã “không làm gì”, mà còn từng phỉ báng các tiền nhân, những vị đã ra công mở mang bờ cõi, xây nên tổ quốc hôm nay!...
Tổ quốc hồn nhiên, thụ động, tổ quốc chẳng biết làm gì. Chỉ những vương triều, thể chế, đảng phái có cơ hội lãnh đạo đất nước, “đã làm gì cho ta”, và ta sẽ “làm gì cho họ”, vậy thôi!...
Chính phủ (vương triều) nào đó giữ từng tất đất quê hương, đem lại ấm êm giàu có cho xã hội. Ta sẽ phải biết ơn chính phủ (vương triều) đó, và ta sẽ góp đôi tay, trí tuệ ta cùng họ để phát triển đất nước, làm giàu tổ quốc, như Nguyễn Công Trứ “ Kinh luân khởi tâm thượng, binh giáp tàng hung trung. Vũ trụ chi gian giai phận sự, nam nhi đáo thử thị hào hùng!”...
Ngược lại, những kẻ nào hôn quân, chính phủ nào nhu nhược, hại dân, đem đất đai ông cha giao cho giặc. Chúng ta phỉ nhổ, sỉ báng, và chúng ta sẽ kiên quyết loại bỏ họ, như Nguyễn Trãi “ Đẩy thuyền đi là dân, mà lật thuyền cũng là dân!”...
Nói cho cùng, tổ quốc chính là chúng ta. Chúng ta chính là tổ quốc. Những kẻ nào đụng đến tổ quốc là đụng đến chúng ta. Những kẻ nào đụng đến chúng ta, cả tổ quốc này vùng lên bảo vệ!...
Không có chuyện “tổ quốc làm gì cho ta? Ta làm gì cho tổ quốc?”. Tổ quốc là đất nước. Đất và nước. Đất chứa đựng tài nguyên, cây cối. Nước chứa đựng khoáng sản, thực phẩm. Đất và nước ôm ấp nhau, với một qui luật thiên nhiên tuyệt diệu cho chúng ta một cuộc tồn sinh màu nhiệm năm này qua năm khác, thời này qua thời khác...
Nay ta diệt rừng. Nay ta phá nước. Đất sẽ sụp. Nước sẽ lũ. Chúng ta sẽ không còn giữ được cuộc sống màu nhiệm đời đời này nữa! Lúc này đây. Khi lũ quét, khi sụp đất ở miền Trung, chính chúng ta phải thốt lên câu nói “ Ta đã làm hại gì tổ quốc, để tổ quốc trừng phạt ta như vậy?”
Tổ quốc cũng là ta. Xin đừng làm hại ta nữa, những đồng bào của tôi!...
Nguyễn Quang Chơn
12.11.20
Trong nỗi buồn mùa lũ
