Anh Lữ Quỳnh, tên thật Phan Ngô, người làng Mỹ Lợi Huế, nơi sinh ra đức Từ Cung Hoàng thái hậu. Anh là bạn thân thiết của Trịnh Công Sơn, Đinh Cường, Bửu Chỉ, Bửu Ý.. Trước 1975 anh đi dạy, viết văn và đi lính. Giới văn nghệ biết đến anh là người thành lập nhóm Ý Thức cùng với Ngy Hữu, Lữ Kiều ... Những tác phẩm của anh như Cát Vàng, Sông Sương Mù, Những Cơn Mưa Mùa Đông..., vẫn còn được nhiều người tìm đọc. Gần đây nhất (2016), anh in tuyển tập một số văn thơ và những bài viết của bạn bè về anh với tựa đề Những Con Chữ Lang Thang Không Ngày Tháng...
Trong quân đội, anh là sĩ quan quân y, từng đóng ở quân y viện Duy Tân mà nay là BV C 17 ĐN và bệnh viện Quy Nhơn, tại đây đơn vị anh đã từng bất ngờ và vinh hạnh đón nhận, cấp cứu 13 quân nhân anh hùng còn sống sót trên một chiếc bè cao su trôi giạt, trong cuộc chiến Hoàng Sa anh dũng với Trung cộng năm 1974...
Tôi quen anh muộn màng qua các cuộc bày tranh của hoạ sĩ Đinh Cường và qua Quang Dũng, con trai tôi, đang làm việc ở San Jose, nơi anh và chị Kim Nhung đang định cư tại đó cùng gia đình con gái Bê La, trong một căn nhà xinh xắn ở vùng đồi núi yên tĩnh Evergreen đẹp như tranh...
Evergreen
Lần này thời gian tôi ở Mỹ khá dài nên có nhiều dịp gặp anh hơn. LQ tính tình điềm đạm. Chân tình với bạn bè. Nhớ lần tháng 6/2015. Tôi sang Mỹ và nghe tin hoạ sĩ ĐC vừa mổ prostate và làm chemo. Tôi rủ anh bay lên VA thăm ĐC. Lúc này LQ vừa qua một cơn stroke nhẹ. Vậy mà nghe nói thăm bạn ốm, anh hớn hở đi ngay. Chúng tôi bay một chuyến bay dài, bị delay và chuyển nhiều chặng bay vất vả. Tôi lo cho anh. Vậy mà động lực bạn bè giúp anh vẫn bình yên...Cuộc vui với ĐC, với bằng hữu qua mau. Chia tay nhau mà ai nấy ngậm ngùi!...
Lần này chúng tôi lại được dự cuộc bày tranh của hoạ sĩ lão thành Trương thị Thịnh " Bảy mươi năm sống với hội hoạ". Lại được gặp anh Trương Vũ từ VA bay xuống lo tổ chức cuộc triễn lãm cho chị gái của mình. Lại gặp chị Duyên từ Michgan về thăm mẹ. Lại gặp nhiều anh em văn nghệ sĩ ở Bắc Cali. Vui làm sao, dẫu trời SJ dịp này thật xấu. Mưa thậm thụt. Gió mù trời. Và lũ...
Tôi thật bận với bạn bè khắp nơi. Anh vẫn phải vào ra bệnh viện. Mà hễ có giờ là chúng tôi hẹn nhau. Khi cà phê Lovers. Khi Paloma. Khi nhà anh Quỳnh. Khi nhà Bội Trâm con anh T. Vũ. Khi khu chợ VN...
Một thứ bảy trời hưng hửng nắng. Dũng đưa ba Chơn và bác Lữ Quỳnh lên San Fran thăm hoạ sĩ Duy Thanh. Hoạ sĩ Duy Thanh là hoạ sĩ duy nhất còn sót lại trong "tam kiệt" Ngọc Dũng. Thái Tuấn. Duy Thanh, trong nhóm Sáng Tạo đình đám một thời những năm 50, 60 ở miền nam VN với Mai Thảo, Thanh Tâm Tuyền, Doãn Quốc Sỹ, Tô Thuỳ Yên.... Không chỉ là hoạ sĩ nổi tiếng, ông còn viết văn, làm thơ và có những nhận định về văn chương, hội hoạ rất sâu sắc. Ngày 30/4, ông đang làm việc ở Nhật Bản. Sau đó qua Thái lan rồi qua Mỹ và thuê một căn hộ nhỏ trên đường Polk đông đúc ở San Francisco, ở từ đó đến giờ. Vợ ông, chị Trúc Liên, một giáo viên nhưng rất đam mê nghệ thuật. Chị cũng viết văn và có những truyện ngắn rất hay. Chị cũng là người chuyên lo sắp xếp, tổ chức các cuộc triễn lãm cho anh mãi cho đến khi anh chị đều già yếu bệnh tật. Nay anh đã bỏ vẽ và bị khiếm thính nặng. Chị thì lúc nhớ lúc quên. Hai ông bà ngày ngày nương tựa nhau ở tuổi 84, 85...
Duy Thanh vẫn rất vui đùa, hóm hỉnh, tiếu lâm. Thật khó mà hiểu được về cái chết, cái sống! Duy Thanh bị ung thư tuỷ từ nhiều năm trước. Bệnh viện đòi chemo. Ông không chịu. Ông nói đằng nào cũng chết. Đưa thuốc độc vào người ông không muốn. Vậy là bệnh viện Mỹ cũng phải chịu thua ông hoạ sĩ già bướng bỉnh. Họ cho ông uống thuốc viên (thuốc này lúc đó chỉ là đang thử nghiệm). Thế mà ông lại khoẻ. Cái đau đớn hình như biến mất. Ông lại chống gậy đi bộ khắp nơi trên phố. Lại hóm hỉnh tếu táo với bạn bè. Suốt mấy năm nay, bệnh viện Mỹ đều gởi thuốc cho ông. Những viên thuốc nhỏ, đóng gói rất đặc biệt, cầu kỳ và nghe nói rất đắt tiền. Duy Thanh cười to vui vẻ. Nước Mỹ vĩ đại. Tôi còn sống hôm nay là nhờ nước Mỹ!...
....
Chỉ còn một tuần nữa tôi và Tâm về lại VN. Hai anh em quyến luyến. Anh Quỳnh bảo. Chơn về còn mình vào bệnh viện. Bữa cơm chia tay với anh chị ở khu VN như một cuộc hẹn hò. Hẹn hò gặp lại. Hẹn hò sức khoẻ và hẹn hò hội tụ bạn bè. Với Lữ Quỳnh. Chỉ có bạn bè mới làm anh vui khoẻ. Trong phòng ngủ của anh có treo bức hình chụp thời trẻ 4 người Trịnh Công Sơn, Đinh Cường, Bửu Chỉ, Lữ Quỳnh. Nay từng người đã ra đi, chỉ còn lại mỗi anh. Anh nói. Từ ngày Sơn mất. Đêm nao mình ngủ cũng thấy Sơn về chơi. Cười vui như đang còn sống. Rồi anh Cường mất. Mình cũng sợ nên đem bức hình treo ra ngoài thì không còn mơ thấy Sơn nữa. Và. Mình nói Nhung rồi. Khi mình mất. Nhớ treo bức hình này lên bàn thờ của mình để bốn đứa luôn cùng nhau hàn huyên chia sẻ. Ôi những tình bạn cao quý. Tôi nghe, cảm kích mà xa xót trong lòng!....
Từ trái sang: Lữ Quỳnh, Đ Cường, TC Sơn, Bửu Chỉ
Nguyễn Quang Chơn
Sài gòn, 08.3.2017
Thân kính tặng anh LQ, chị Kim Nhung, anh T Vũ, anh Duy Thanh. Tặng NQ Dũng