Tôi thường nghĩ đến cái chết từ thời còn trẻ. Lớn lên giữa bom đạn chiến tranh. Thấy cái phù du của đời người. Trong cái dằn vặt "sống hay không sống" của bao triết thuyết chung quanh... Tôi thường nghĩ về cái chết. Cái lẽ tử sinh...
Rồi cuộc sống cứ trôi như nó vẫn trôi. Và cuộc đời tôi vẫn lăn như mọi cuộc đời... Học hành. Lập gia đình. Có con cái. Làm việc. Kiếm tiền. Bè bạn. Thất bại. Thành công... Tôi cũng vẫn hằng nghĩ về cái chết. Và cũng thường nghĩ về lẽ sống. Sống thế nào để một mai kia chết đi không ân hận.
Mà một đời người, có biết bao nhiêu trạng huống xảy ra. Nhiều khi tình cảm lấn át lý trí. Nhiều khi cái ác lướt cái thiện. Nhiều khi cái ngu muội đen tối phủ lên sự trong trắng..., bởi vậy, dễ ai cho đến khi nhắm mắt xuôi tay mà không ân hận điều gì...
Nhận thấy mình cũng làm được bao nhiêu điều tốt cho bạn bè, cho gia đình, xã hội. Nhưng cũng không phải là không có những chuyện sai trái bao giờ. Và làm tốt không có nghĩa là được bù đắp bằng những thiện lương mà trái lại, như câu ông bà thường nói "làm ơn mắc oán", nhiều khi còn lắm thị phi, và đến cuối đời, chắc vẫn còn những thị phi...
Phàm ở đời. Sống thì phải vươn lên. Trách nhiệm với gia đình, với xã hội, với bản thân, buộc ta phải phấn đấu không ngừng. Phải mưu sinh. Phải mưu cầu một cuộc sống đủ đầy. Và. Cái ta được thì là cái người khác mất. Cái ta thành công thì kẻ kia thất bại. Vì vậy, sự ganh ghét, nỗi đố kỵ, lòng tự ái của thiên hạ đối với ta là chuyện thường tình. Biết thế, nhưng nhiều khi lòng cũng ủ dột muộn phiền. Nhưng đến cái tuổi lục tuần thì rủ hết. Buồn cũng thế. Phiền cũng vậy. Buông. Xả. Tôi thấy mình nhẹ nhõm. Không giận hờn nữa. Lại nghĩ về cái chết. Chết là hết. Sạch trơn. Sân và hận được cái gì!...
Đến tuổi lục tuần. Lúc đã quá "tri thiên mệnh" thì bạn bè cùng lứa cũng "ngộ thiên mệnh" khá nhiều. Lác đác từng đứa rủ nhau về cực lạc. Còn lại, bệnh tật thì nhiều vô kể. Ít ít thì cũng cao máu, cao mỡ. Trung trung thì cũng tim mạch, tiểu đường. Nặng thì u gan, u phổi. Đứa thành đạt thì đã thành đạt. Đứa thất bại thì đã thất bại. Đứa ấm êm thì đã ấm êm. Đứa tan hoang thì chồng vợ một đàng, cái con một nẻo... Ba mẹ, những người tôi một mực kính yêu, cũng dần rủ nhau về với ông bà. Tôi đau đớn khi mình đã đủ đầy, mong được chăm sóc ba mẹ tuổi già bóng quế, chưa được bao nhiêu thì các cụ đã ra đi...
...Tôi đã yêu cuộc đời này như tôi đã yêu. Tôi say đắm biết bao những cảnh đẹp ở những nơi mà tôi đã đến, những văn hoá mà tôi đã tiếp cận, những nghệ thuật mà tôi đã thưởng lãm. Và tôi cũng đã xiết bao hạnh phúc với những tình yêu, tình bạn quanh tôi... Và cũng đau khổ, trở trăn với chiến tranh, với bạo lực, với độc tài vô đạo và với những phản trắc, dối lừa, tàn độc của tình người. Cũng phiền muộn, chán chường biết bao với bạn bè vô ơn, phản trắc, với những ái ố hỷ nộ của đời...
Đời cho tôi nhiều ơn phước. Tôi biết thế và cám ơn trời Phật. Cám ơn ba mẹ. Cám ơn vợ con. Tôi biết mình đã cố gắng rất nhiều, nhưng chính gia đình với sự thương yêu kính trọng, nhân ái độ lượng và gìn giữ những văn hoá đạo đức tự ngàn xưa đã cho tôi sự ấm êm tâm hồn thể xác, để có được đời sống căn bản, viên thành...
Tôi vẫn nghĩ về cái chết. Càng nghĩ nhiều hơn khi một người bạn tôi chống chọi nhiều năm với bệnh tật. Hết SG, HN, Huế đến ĐN. Chịu bao phẫu thuật đau đớn. Vẫn không qua khỏi. Rồi một ông lãnh đạo thành phố khoẻ như con gấu, cùng với nền y học hàng đầu thế giới, đã vật lộn một cách xác xơ với bệnh hiểm, rồi cũng tàn tạ ra đi, bỏ lại bao nhiêu là của cải, sự nghiệp... Tôi cũng nhìn thấy những người đồng lứa tôi vẫn còn lao về phía trước như con thiêu thân để tìm tiền bạc lợi quyền, trong khi mỗi ngày họ vẫn quắt quay với từng nạm thuốc chữa bịnh... Tôi cũng nhìn thấy vợ chồng người bạn tôi, trên 60, vẫn ngày ngày chăm nom ba mẹ già gần trăm tuổi, sống như đời thực vật. Anh chị không làm gì được cả. Suốt ngày vất vả với bà, với ông...
Tôi thấy. Và tôi lại nghĩ về cái chết, cái sống. Sống lâu hay sống đủ. Chờ đợi ngày ra đi vĩnh viễn hay tự quyết định đời mình???
Tôi lại thấy mình đã ôm ấp cuộc tồn sinh này đủ lắm rồi. Gần 40 năm làm việc. Bươn chải. Tranh đấu. Yêu thương. Muộn phiền. Giận hờn. Hạnh phúc... Vợ con đã chu toàn. Cha mẹ đã thiên thu. Ông bà đã chu tất. Xã hội đã tạo dựng tốt đẹp. Phải đến lúc buông bỏ và ra đi....
Tôi chỉ muốn tại thế khoẻ mạnh và vui vẻ đến khoảng 70 rồi cũng khoẻ mạnh và vui vẻ chia tay cuộc đời. Tôi đã từng tâm sự với những người anh lớn "xưa nay hiếm",trí thức, tuổi cao đức trọng. Rằng, em nghĩ sống khoẻ đến bảy mươi là đủ. Tìm cách ra đi. Đừng để cái bịnh ập đến mà rề rà đau đớn. Và cũng đừng sống quá lâu hơn nữa để phải lê lết cái thân già làm khổ con cháu, người thân. Các anh đã không đồng ý và nói. Đến cái tuổi đó, Chơn sẽ thay đổi suy nghĩ, khác tuổi chừ. Tôi không biết mình có sẽ thay đổi không nhưng cho đến bây giờ. Tôi cũng vẫn muốn xin được sống khoẻ với tuổi đời " trang trắng vỗ tay reo". Sẽ buông bỏ hết mọi thứ. Còn một vài năm rong chơi với mây trời sông nước gió trăng. Rồi. Tìm một cách đi thanh thản nhẹ nhàng. Trở về với cát bụi. Với hư không....
Sài gòn, chớm thu 2015
Nguyễn Quang Chơn
