Mấy ông bạn tôi hay nói. Tau bây giờ tỷ phú...thời gian! Tỷ phú tiền bạc: “tiền nhiều để làm gì?” Vậy tỷ phú thời gian: “Thời gian nhiều thì làm chi???”
Ta hãy xét thời gian của độ tuổi U70, cái tuổi mới chớm già. Chớm già, chưa bịnh, mà phải gác kiếm về vườn thì mới...rách việc. Nhất là mấy anh quan nhà nước sùng sục ăn uống, giành giựt, như con sói, con beo. Chợt đến 60, nghỉ cái rụp. Sáng ra, nhớ cái cặp màu đen, cái xe biển xanh, cậu tài xế xun xoe..., quơ tay quơ chân cho đỡ chán, rồi tìm ly cà phê đắng ngắt, rồi về nhà ra dô chẳng biết làm gì, thời gian dài vô tận!...
Mấy anh chị tam, tứ đại đồng đường thì trên có ông bà già, dưới có trẻ nít, bận rộn còn hơn lúc đi làm. Thành phần này thì không nhiều, không kể dô!
Mấy vị vừa rời công việc, đã vội mặc áo “osin”. Lũ con “hiếu thảo” giao cho chăm sóc toàn bộ mấy đứa trẻ. Chợ búa nấu nướng giặt giũ, trưa hoặc chiều chúng về, kiểm tra con cái, mời ông ly rượu, mời bà chai bia. Mỗi tháng chúng trích tiền lương cho ba mẹ vài triệu, gọi là để...ba mẹ tiêu! Thì giờ và trách nhiệm nặng nề lắm, từ sáng đến chiều quần quật, có đi mô được đâu mà tiêu, mà tỷ phú thời gian. Cũng không kể dô!...
Mấy ông bà bịnh tật suốt ngày với bệnh viện, bác sĩ, thuốc men. Ông chăm bà, bà chăm ông, tối tăm mặt mũi, cũng không kể dô!
“Văn nghệ sĩ” thì thuộc...cõi trên. Họ được thượng đế cho xuống trần gian để...ăn chơi, làm đẹp cho đời. Cái cõi này của họ là cõi tạm. Thức ngủ ăn nhậu..., đều là giờ...sáng tác, giờ làm việc của họ, sướng khổ chẳng ai biết được. Nên cũng chẳng kể dô!
Mấy ông bà con cái trưởng thành, theo nếp sống mới hiện đại. Con cháu ở riêng, cuối tuần, hoặc cả tháng mới về thăm chơi. Hoặc những gia đình cho con đi học nước ngoài, ở luôn bển, lập gia đình bển, công việc bển, thi thoảng gọi “face time” thăm viếng, gởi ít thuốc, ít quà, vài năm mới gặp nhau được một lần. Ông bà cũng bạc tiền đủ, không cần chi con cái, ngày ngày lụi cụi bên nhau. Những trường hợp này mới đáng nên bàn!....
Một ngày 24 giờ. Ngủ giỏi lắm thì 7 giờ, (6 giờ đêm, 1 giờ trưa). Còn 17 giờ. Có 2 giờ tập thể dục, 2 giờ chợ búa, 2 giờ ăn, dọn rửa. Vị chi là hết 6 giờ. Còn 11 giờ, làm chi ta? Một số ông bạn tôi còn 2 giờ cà phê sáng tán gẫu. 2 giờ nhậu buổi chiều, tiêu được thêm 4 giờ. Mà cà phê thì ngày nào cũng được, chớ chiều nào cũng đàn đúm nhậu nhẹt, thì cũng nên xem lại “tình cảnh gia đình” anh ta!...
Tóm lại làm chi thì cũng dư khoảng 7 đến 8 giờ. Ông bạn tôi nói. Tau dành thời gian đi du lịch. Tuyệt. Nhưng du lịch rồi cũng về nhà chớ chẵng lẽ đi hoài...
Ông bạn tôi nói tau đọc sách. Tôi xin bái ông làm sư phụ. Với cái tuổi này không đọc sách được nữa rồi. Tay cầm sách thấy mỏi, mắt đọc chữ thấy nhoà, đầu nhét thêm ý thấy nặng, khó lắm. Ông bảo, tau nghe nhạc. Tôi đố ông nghe nhạc được hai, ba tiếng đồng hồ. Người bảo tau đi thăm bạn bè, người thân. Ối chào, chẵng lẽ ngày nào cũng thăm bạn, người thân. Mà liệu bạn và người thân có vui mừng đón ông tới “giết thì giờ”?...
Cái tuổi, già không già, trẻ không trẻ. Muốn làm việc mà không có việc. Thời gian rảnh mà cứ lẩn quẩn như gà mổ quanh cối thóc, cứ dõi mắt trên ti vi, chơi face book ảo, thì quả là rách việc, mệt mỏi, dễ gây buồn chán, ức chế, bệnh tật!...
Có người hỏi ngược lại tôi. Vậy ông cũng hưu, cũng còn khoẻ, ông làm gì? Thì cũng như ông rứa thôi. Cũng ngủ, ăn, tập thể dục, cũng rảnh nhiều giờ...Nhưng nhờ covid bắt cách ly, không đi ra ngoài, không gặp gỡ ai cả tháng trời, nên “ngộ” ra được một số điều...
Trước hết là trân trọng từng khắc giây “không corona” hiện tại. Rồi cám ơn trời đất đã cho mình biết ăn ngon, được ngủ yên. Rồi nhận ra rằng hạnh phúc đời người là gia đình, tài sản của người là con cái. Rồi biết rằng xã hội này, ai cũng có mỗi phận người riêng, mỗi người tự xử đời mình. Và thấy rằng mình là mình, bạn là bạn, anh là anh, em là em. Tính tình, quan điểm, yêu ghét khác nhau, nên cũng chẳng chia sẻ được điều gì!...
Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh. Nên xuất phát từ nhận thức bản thân mà có hành động phù hợp, khoái lạc. Như Phật dạy trong bát chánh đạo. Phải chánh kiến. Chánh tư duy. Rồi mới chánh nghiệp. Ta thấy, ta suy nghĩ, rồi ta mới làm. Thấy đúng, suy nghĩ đúng, thì việc làm ta đúng. 8 giờ, hay 10 giờ, ta cũng vẫn thấy khoan khoái vô cùng. Lúc ấy ta không cần hỏi, thời gian nhiều để làm gì, và hỏi cũng chẳng để làm gì, bởi ta không quan tâm đến thời gian nhiều hay ít. Covid dạy ta cách tiêu thời gian cuộc sống trong ý niệm riêng, cho ta, không phải cho người, nên ta thấy mọi chuyện nhẹ nhàng....
Rồi học Trần Nhân Tông:
“Cư trần lạc đạo thả tuỳ duyên
Cơ tắc xan hề, khốn tắc miên
Gia trung hữu bảo hưu tầm mích....”
Thả tuỳ duyên, thấy đói bụng thì ăn, thấy buồn ngủ thì ngủ. Cũng đừng lo lắng nhiều cho việc cholesterone, lên ký, lên đường.... Vô lo, thì không nhàm chán...
Nhận biết những niềm vui tự thân mình, đừng tìm chi đâu xa cho mệt, “hưu tầm mích”, sẽ cảm thấy thời gian này hữu ích, không dư!...
23.9.20
Nguyễn Quang Chơn
